Thẻ Netphone "lậu" chiếm... 90% thị trường nội địa!

Mặc dù hiện đã có khá nhiều các DN Việt Nam tham gia vào lĩnh vực cung cấp thẻ gọi điện thoại Internet, nhưng một thực tế "phũ phàng" rằng: Hơn 90% thị trường này ở Việt Nam vẫn đang chiếm lĩnh bởi thẻ lậu. Con số thiệt hại do việc thiếu kiểm soát thị trường này là không nhỏ đối với cả DN cung cấp dịch vụ chính thống lẫn nhà nước.

Bán thẻ lậu công khai và những mánh khóe...

Thẻ "lậu" được sử dụng công khai và tràn lan .... (Ảnh: TT)

Thị trường thẻ gọi Internet Việt Nam hiện đang ở mức tăng trưởng khá tốt, 30% mỗi năm. Nhiều DN đã nhảy vào thị trường này, làm đa dạng thêm các loại hình cung cấp và tăng chất lượng dịch vụ cũng như độ tin cậy cho khách hàng. Tuy nhiên, thực tế, thị trường thẻ lậu xem ra lại sôi động hơn thị trường hợp pháp. Và các nhà kinh doanh hợp pháp kia dường như đang phải bó tay trước vấn nạn này.

Các loại thẻ lậu do nhiều đầu mối lưu thông khác nhau đang được phân phối rộng rãi và khá công khai trên thị trường và hầu như không gặp phải bất cứ sự ngăn trở nào từ các cơ quan thi hành pháp luật. Người ta có thể tìm mua được thẻ Internet lậu tại hầu hết các cửa hàng dịch vụ tin học, điện thoại, viễn thông, và đặc biệt là tại các đại lý Internet (Internet Café, phòng Game Online).

Qua tìm hiểu của PV VietNamNet, các loại thẻ này được phát hành bởi một số đầu nậu theo hình thức sau: thông qua một đầu mối trong nước, các đầu nậu của các nhà cung cấp dịch vụ điện thoại Internet ở nước ngoài (như Mediaring, eVoiz…) sẽ cung cấp qua e-mail danh sách mật khẩu là các chuỗi số. Các đầu nậu trong nước sẽ in các chuỗi số này lên thẻ cào bất hợp pháp, rồi phân phối cho các đại lý cấp 2. Các đại lý cấp 2 sẽ phân phối lại thẻ này đến các đại lý cấp 3 (các cửa hàng bán lẻ, đại lý Internet).

Để kiếm tiền nhanh và nhiều hơn, một số các đầu nậu và đại lý cấp 2 lớn thậm chí chỉ cần bán mật khẩu (đọc qua điện thoại) mà không cần in thẻ. Việc tiếp thị và thu tiền được thực hiện qua một đội ngũ cộng tác viên bán hàng. Không những thế các đầu nậu còn lập hẳn website để giao dịch và đặt sẵn các phần mềm gọi điện thoại (client software) để khách hàng tải xuống sử dụng. Thông tin về các đầu nậu hoặc những người bán lẻ có thể tìm thấy rất nhiều qua mạng Internet, trong các forum, thư spam quảng cáo, các trang web rao vặt, mua bán…

Thiệt hại kép!

Nạn thẻ lậu đang tạo ra các thiệt hại kép trong xã hội, cả về phía DN chính thống lẫn nhà nước, trong khi khách hàng cũng không được bảo vệ tốt quyền lợi của người dùng. (Ảnh: CNN)

Theo nhiều số liệu thống kê, thị trường gọi điện thoại Internet quốc tế của Việt Nam đang đạt dung lượng khá lớn, hơn 40 triệu phút/tháng. Mức tăng trưởng hàng năm của thẻ gọi Internet lên đến hơn 30% do lượng người dùng Internet trong nước đang tăng mạnh, đặc biệt là sự phát triển của công nghệ băng rộng. Tuy nhiên, 90% trong số đó lại là thẻ phát hành bất hợp pháp.

Nếu làm một phép tính nhỏ: chỉ lấy mức giá rẻ nhất trong các nước gọi đến là Mỹ là 300 đồng /phút thì doanh thu của các nơi phát hành thẻ lậu đã là 10,8 tỷ đồng/tháng. Với mức thuế VAT 10%, số tiền thất thu thuế giá trị gia tăng của Nhà nước đối với khoản thu bất chính trên là 1,8 tỷ đồng/tháng, tức là vào khoảng 13 tỷ đồng/năm. Với mức lợi nhuận tối thiểu 15% trên doanh thu thì thất thu thuế doanh nghiệp lên tới 6,8 tỷ đồng/năm. Cộng cả hai khoản này, thất thu thuế hàng năm của Nhà nước đối với các loại thẻ lậu là gần 20 tỷ đồng/năm. Và với mức tăng trưởng nhanh hàng năm đến 30% thì số tiền thất thu ngân sách này ngày một lớn!

Như vậy, nạn thẻ lậu đang tạo ra các thiệt hại kép trong xã hội, cả về phía DN chính thống lẫn nhà nước, trong khi khách hàng cũng không được bảo vệ tốt quyền lợi của người dùng. Cạnh tranh để sống, để kháng cự lại với thẻ lậu, các DN cung cấp thẻ cũng nỗ lực đưa ra nhiều chiêu giảm giá, khuyến mại, nâng cấp chất lượng,...VDC, FPT, NetNam cùng với lợi thế về đường truyền Internet cũng liên tục giảm giá cước, One Connection mới đây cũng tung ra chương trình “Thẻ VietVoice rẻ hơn thẻ lậu".

Còn nhớ cách đây gần 2 năm, khi lần đầu tiên các cơ quan chức năng tiến hành đợt kiểm tra việc kinh doanh Internet Phone lậu, các hoạt động buôn bán thẻ lậu vào thời điểm đó trở nên trầm lắng hẳn. Thậm chí theo đánh giá của đại diện NetNam thì ở thời điểm bắt giữ thẻ Internet Phone lậu, doanh số của các nhà cung cấp dịch vụ đã tăng lên đáng kể, ước khoảng 30-40%. Nhưng hiệu quả chỉ được trong thời gian ngắn ngủi vì việc kiểm tra không được diễn ra thường xuyên và không triệt để, dẫn đến tình trạng “nhờn” đối với các đầu nậu thẻ.

Như vậy, để đẩy lùi thẻ lậu, ngoài nỗ lực chung của các doanh nghiệp, cần sự quyết tâm đặc biệt của nhà nước trong vấn đề cơ chế, chính sách cũng như các biện pháp phòng chống việc buôn bán thẻ lậu để nhằm giảm thất thu cho nhà nước.

Sản phẩm điện tử giá rẻ: Hàng tồn kho, model cũ?

Trong tháng 7/07 các hãng sản xuất và nhà phân phối điện tử nối đuôi nhau tung chiêu khuyến mãi - giảm giá cho nhiều mặt hàng, cá biệt có sản phẩm được giảm giá đến 50% so với thời điểm đầu năm. Điều gì đang xảy ra trong ngành hàng có tốc độ phát triển nhanh và được kỳ vọng sẽ đạt doanh số bán lẻ khoảng 3 tỷ USD/năm này?

Người tiêu dùng rất quan tâm đến các chương trình giảm giá, tặng quà... Ảnh: Ng.Sa

1001 lý do giảm giá

Khảo sát qua nhiều trung tâm điện máy tại TP.HCM trong tháng 7/07 hầu như điểm nào cũng nhộn nhịp giảm giá. Đợt giảm giá này áp dụng cho một số model sản phẩm cụ thể như ở mặt hàng gia dụng thì có nồi cơm điện, máy sấy tóc, máy xay sinh tố… và hàng điện tử thì chủ yếu giảm cho dòng sản phẩm tivi LCD hay plasma 21 inches, 29 inches và đầu DVD... thời hạn khuyến mãi từ 7 - 10 ngày. Đây được xem là cú hích mạnh đối với thị trường điện tử.

Một số doanh nghiệp điện tử cho hay, việc các hãng lâu nay tập trung giảm giá cho tivi 21 inches do loại tivi này đang chiếm thị phần lớn nhất trên thị trường và là mảng mà tất cả các hãng cần đẩy mạnh. “Các nhà phân phối đang cố gắng giành thị phần bằng cách tiết giảm từng chi phí một trong những năm vừa qua, kết quả là giá của các loại tivi hiện tại thị trường VN rẻ hơn ở các nước láng giềng và gần như chạm giá sàn. Hơn nữa, giá tivi CRT giảm là nhờ chi phí linh kiện cung cấp từ Nhật Bản có xu hướng giảm dần do việc tăng năng suất sản xuất cũng như nội địa hoá một số linh kiện” - Bà Phạm Xuân Anh Thy, Giám sát phòng Thông tin & Đối ngoại Công ty Sony cho hay.

Trước đây, tivi LCD hay plasma có giá từ 1,5 - 2 triệu đồng/1 inch nay còn chưa đến 1 triệu đồng/ 1 inch, tivi phổ thông (CRT) 21 inches hiện cũng chỉ còn trong khoảng từ 1,5 - 2 triệu đồng/sản phẩm, tivi màn hình phẳng 29 inches nay cũng chỉ còn khoảng 3,8 triệu đồng/sản phẩm... Bên cạnh đó, một số mặt hàng điện lạnh và gia dụng cũng giảm giá theo.

Mỗi siêu thị đều có cớ khuyến mãi riêng như tại Trung tâm điện máy Gia Thành, Đô Thành, Metro... với lý do “Kỉ niệm ngày thành lập”, Nguyễn Kim thì nhân dịp khai trương hệ thống chuỗi “Trung tâm mua sắm Sài Gòn - Nguyễn Kim”… Tiếp theo là Trung tâm Ideas tung ra chương trình “Tuần lễ giảm giá cực sốc”, siêu thị điện máy Chợ Lớn thì tổ chức “Tuần lễ bán dưới giá vốn” và với cái cớ là “theo đề nghị của khách hàng” siêu thị này tiếp tục gia hạn chương trình này thêm 5 ngày (thay vì kết thúc vào ngày 31/7).

Tivi 21 ihches là dòng sản phẩm giảm giá mạnh nhất trong các đợt khuyến mãi vừa qua. được . Ảnh: Ng.Sa

doanh nghiệp điện tử nói gì?

Theo bà Lê Thị Thanh Vân, Trưởng phòng Kinh doanh & Tiếp thị Công ty Samsung VN, đợt giảm giá trên xuất phát từ sự cạnh tranh và chạy đua của các siêu thị điện tử nhằm giữ và thu hút khách hàng. Thêm vào đó, cũng có một vài nhà cung cấp thanh lý một số model cũ để đổi sang mẫu mới nên có tình trạng giảm giá. “Nguyên nhân chính là do các siêu thị điện máy dùng phương thức giảm giá để cạnh tranh chứ không phải là do nhà cung cấp” - bà Vân nói.

Tương tự, bà Phạm Xuân Anh Thy, Giám sát phòng Thông tin & Đối ngoại của Sony cũng cho rằng việc giảm giá sản phẩm điện tử trong các chiến dịch khuyến mãi xuất phát từ phía siêu thị. "Giá cả không phải là tiêu chí cạnh tranh duy nhất. Nếu nhà sản xuất mà cũng nhắm vào giá để cạnh tranh thì sẽ không có hãng nào tồn tại. Cạnh tranh bao gồm cả về chất lượng, mẫu mã và dịch vụ hậu mãi vì khách hàng là người tinh tế nhất để đánh giá chất lượng sản phẩm, như ông bà xưa đã có câu "Tiền nào của đó"” - Bà Thy cho biết thêm.

"Người tiêu dùng rất quan tâm đến các đợt khuyến mãi, giảm giá vì đây là cơ hội để mua hàng giá rẻ, nhưng họ cũng rất thông minh để biết rằng đối với các mẫu hàng mới thì không có chuyện giảm giá nhiều. Giảm giá để thanh lý hàng tồn kho là phương thức hợp lý mà các nhà cung cấp và phân phối áp dụng không chỉ ở VN mà trên toàn thế giới. Người tiêu dùng có khả năng sở hữu những sản phẩm mình thích mà trước đây không mua được vì giá cao" - Bà Lê Thị Thanh Vân, Trưởng phòng Kinh doanh & tiếp thị công ty Samsung VN cho biết.

Óng Trương Xuân Quang, Phó Tổng giám đốc Trung tâm mua sắm Sài Gòn - Nguyễn Kim thì lý giải về làn sóng giảm giá trên như sau: “Theo tôi có ba lý do chính là do nhà cung cấp cải tiến công nghệ sản xuất, hạ giá thành sản phẩm; do một số siêu thị điện tử có sự kiện cần khuếch trương và cuối cùng là xảy ra hiện tượng phản ứng dây chuyền”.

Đồng thời ông Quang phủ nhận ý kiến cho rằng đợt hàng giảm giá trong tháng 7/07 này chỉ là hàng tồn kho hoặc model cũ. “Hoạt động vừa qua tại Nguyễn Kim không có mục đích khuyến mãi, giảm giá mà đây là sự chuẩn bị lâu dài cho chương trình khai trương hệ thống chuỗi siêu thị, chúng tôi đã phối hợp với đối tác chiến lược là 8 tập đoàn điện tử lớn để đưa ra chương trình, do vậy các sản phẩm được trợ giá vừa qua là hàng mới sản xuất, thậm chí có những lô hàng được sản xuất riêng cho đợt khai trương chuỗi Nguyễn Kim” - ông Quang cho hay.

Thị trường hàng điện tử càng sôi động thì mức độ cạnh tranh giữa các nhà sản xuất, nhà phân phối và bán lẻ càng gay gắt. Ảnh: Ng.Sa

Nền kinh tế VN phát triển ổn định trong suốt thời gian qua cùng với ưu điểm là thị trường đông dân, trẻ và năng động đã có tác động rất tích cực tới lĩnh vực kinh doanh hàng điện tử điện máy.

Theo kết quả khảo sát và nghiên cứu thị trường của GFK và AC Nielsen, nhu cầu tiêu thụ trong ngành công nghiệp bán lẻ điện máy VN có thể đạt khoảng 3 tỷ USD/năm về doanh thu. Hiện có nhiều hãng điện tử đã đưa VN vào danh sách ưu tiên hàng đầu trong lĩnh vực đầu tư sản xuất và phát triển thị trường.

Theo nhận định của giới kinh doanh, thị trường hàng điện máy VN sẽ tiếp tục sôi động trong thời gian tới, đi cùng với sự phát triển này là sự cạnh tranh gay gắt ở tất cả các cấp độ: nhà sản xuất, nhà phân phối, bán lẻ… Hay nói cách khác, đợt giảm giá trên là bằng chứng sinh động cho vấn đề cạnh tranh thu hút khách giữa các nhà phân phối.

Nghề "đi buôn trên mạng"

Các doanh nghiệp đều có nhu cầu xây dựng website để giới thiệu thông tin, mua bán, trao đổi song họ vẫn chưa hiểu nhiều về lĩnh vực này. Họ rất cần được tư vấn về thương mại điện tử (TMĐT) để có thể giúp việc hoạt động kinh doanh tốt hơn. Đây là một thị trường đang "khát" nhân lực chuyên nghiệp.

Thương mại điện tử: Làm gì?

"Ai cũng bảo đã đến thời của TMĐT, gọi nó là nghề "hot" chứ thật ra, nghề này đã tồn tại cả trăm năm nay", chị Lương Thị Kim Anh, Giám đốc công ty thương mại điện tử V.E.C cho biết.

Định nghĩa cơ bản của TMĐT là “thực hiện thương mại bằng những công cụ điện tử”. Hiểu nôm na là "đi buôn trên mạng".

Thay vì mở công ty, văn phòng và showroom trưng bày sản phẩm, chỉ cần lập ra một trang web tích hợp đa chức năng.

Cách thức kinh doanh này nhằm giảm chi phí sản xuất, bán hàng và tiếp thị, giảm đáng kể thời gian và chi phí giao dịch, mang đến nhiều lợi ích khác về kinh tế, thương mại và công nghệ. Qua mạng, người mua có thể đặt hàng và hoàn tất việc mua bán, từ cây kim sợi chỉ, chiếc kẹp giấy cho đến xe hơi.

"TMĐT thật ra là bước tiến xa hơn của thương mại truyền thống". Vậy nên, muốn làm nghề này, theo anh Nguyễn Văn Hải, Giám đốc Trung tâm E_commerce (công ty Phần mềm và Truyền thông VASC) bạn phải "chơi" đều hai tay "kiến thức kinh doanh, thương mại" và "hiểu biết về công nghệ thông tin".

Theo kinh nghiệm của những chuyên gia đã làm thương mại truyền thống thì, để "đi buôn" hiệu quả, bạn phải nhanh nhẹn, hoạt bát, khéo léo và có tài thương thuyết.

Nhưng khi bước vào TMĐT, ngoài các tố chất đó, cần hiểu rõ những khái niệm cơ bản về b2b (Business-To-Business; Doanh nghiệp với doanh nghiệp), B2C (Business-To-Consumer; Doanh nghiệp với người tiêu dùng) C2C (Consumer-To-Comsumer; Người tiêu dùng với người tiêu dùng), thành thạo Internet và am hiểu về website vì website là công cụ cơ bản nhất của việc thực hiện điện tử hóa thương mại - anh Trần Huy Vũ (công ty V.E.C) cho biết.

Nếu bạn ấp ủ dự định trở thành một doanh nhân, muốn áp dụng TMĐT cho doanh nghiệp của mình thì cần hiểu biết về những mô hình, chiến lược marketing để áp dụng cho phù hợp. Ngoài ra, cần trang bị thêm các kiến thức về luật TMĐT trên thế giới, phương thức thanh toán qua mạng...

Tất nhiên, không phải đợi đến lúc hội đủ các tố chất như trên mới thâm nhập được vào TMĐT.

Bởi, TMĐT cũng chia ra nhiều lĩnh vực. Mỗi lĩnh vực sẽ đòi hỏi những kỹ năng khác nhau.

Chị Nguyễn Thị Hồng Anh, Giám đốc kinh doanh cổng TMĐT www.izday.com cho biết, về sơ bộ, có thể chia ra các nhóm công việc chính như sau.

Nhóm làm việc chuyên về kỹ thuật. Để làm việc trong nhóm này, đòi hỏi phải có kiến thức về lập trình, quản trị mạng, bảo mật. Đặc biệt là kỹ năng tổ chức, xây dựng và điều hành trang web.

Nhóm thiên về kinh doanh, ngoài việc thành thạo các kỹ năng kinh doanh truyền thống như giao tiếp, nhạy bén, đam mê, đương nhiên yêu cầu thêm các kỹ năng cơ bản trong việc quản lý và vận hành trang web để có thể biết cách thanh toán qua mạng.

Đối với nhóm thiên về tiếp thị, đòi hỏi kết hợp những kỹ năng truyền thống và cách tiếp thị và quản trị tiếp thị trên Internet, cũng như các đặc thù của TMĐT.

Và lời khuyên tâm huyết giành cho những ai đang ngấp nghé bước chân vào lĩnh vực này là: "Kinh doanh trong thế giới ảo rất dễ nản lòng, bạn phải biết kiên trì và đam mê".

Nhu cầu nhân lực cho một thị trường sơ khai

Tại trường ĐH Thương mại, SV theo học chuyên ngành TMĐT được học về quản trị kinh doanh, kỹ năng thực hiện TMĐT thông qua các môn: Môi trường và chiến lược điện tử, marketting TMĐT, quản trị và tác nghiệp TMĐT, phân tích và thiết kế hệ thống TMĐT.

Hiện tại, hầu hết các DN đang hoạt động trong lĩnh vực này đều sẵn sàng hợp tác với các trường trong việc tạo điều kiện để SV tiếp cận thực tế. Chị Lương Thị Kim Anh cho biết, công ty đã soạn, in, cung cấp miễn phí rất nhiều những cuốn sổ tay cung cấp kiến thức về TMĐT.

Nhiều chuyên gia nhận định, ở VN chưa hình thành thị trường e-commerce với đúng nghĩa của nó.

Theo anh Nguyễn Văn Hải, "tất cả mới dừng lại ở mức giới thiệu sản phẩm, xúc tiến thương mại trên mạng. Quy trình thanh toán điện tử chưa hoàn chỉnh".

Chị Hồng Anh cho rằng, trước mắt, những SV kinh tế và SV công nghệ thông tin thích việc điện tử hóa các hoạt động thương mại tạm thời đáp ứng được nhu cầu sơ khai của TMĐT ở Việt Nam. Nhưng, về lâu dài, nhân lực trong thị trường này cần được đào tạo bài bản hơn.

Tạp chí Tokyo Times mới đây, khi đưa ra dự báo của giới chuyên môn về những nghề đắt giá nhất trong tương lai đã nhận định: "Vào năm 2015, 84% các giao dịch kinh doanh, tài chính ngân hàng, thanh toán, mua sắm tiêu dùng sẽ được thực hiện trên Internet".

Vừa qua, trong những chiến lược phát triển từ nay đến 2010, Chính phủ đã đặc biệt nhấn mạnh về đào tạo nhân lực cho TMĐT. Theo đó, trong giai đoạn 2006 - 2010 sẽ tiến hành đào tạo chính quy tại các trường ĐH, CĐ, THCN thuộc các ngành kinh tế và luật. Khuyến khích các doanh nghiệp tham gia cung cấp cung cấp dịch vụ đào tạo về TMĐT.

Anh Nguyễn Văn Hải (Giám đốc E_commerce) lạc quan: "VN đã ban hành luật thương mại điện tử. Tiếp theo là Banknet ra đời. Tôi cho rằng đây là tiền đề để cho e-commerce hình thành và phát triển".

Từ kinh nghiệm của V.E.C, anh Vũ cho biết, hiện nay phần lớn các doanh nghiệp đều có nhu cầu xây dựng website để giới thiệu thông tin, mua bán, trao đổi. Tính đến năm 2005, đã có trên 10.000 website được xây dựng. Các website thương mại của cả doanh nghiệp và cá nhân cũng ào ạt lên mạng: sàn giao dịch, siêu thị trực tuyến, shop online và những diễn đàn trao đổi thông tin, mua bán, rao vặt. DN đang rất cần được tư vấn trong lĩnh vực này để có thể giúp việc họat động kinh doanh tốt hơn. Và đây là một thị trường rất "khát" nhân lực chuyên nghiệp.

Ngoài ra, do đặc thù nghề nghiệp, không chỉ các SV chuyên ngành TMĐT mà những bạn trẻ học công nghệ thông tin có kiến thức về kinh tế hay ngược lại đều có thể là lực lượng bổ sung nhiều tiềm năng.

"Nhặt dế ở chợ ảo"

Vào chợ ảo chọn "dế” đã không còn mới mẻ và xa lạ đối với những cư dân đi "chợ mạng" nữa. Thậm chí, người ta còn hài hước ví von rằng "chợ trời ảo" cũng giống như những "chợ cóc" ven đường: không khí tấp nập, tự do thoải mái; chủng loại "dế” đa dạng và dĩ nhiên giá thành rẻ hơn rất nhiều so với siêu thị mobile.

“Dế” gáy chợ ảo

Nếu bạn phải dùng chỉ một từ để diễn tả cảm giác ban đầu của mình khi lò dò đặt chân vào địa chỉ: www.muabanraovat.com thì đó chỉ có thể là: “Choáng!”. Đúng là phải vào cái nơi mà được coi là “eBay của Việt Nam" này bạn mới có thể thấm thía được hết ý nghĩa của câu tục ngữ: “Tấc đất, tấc vàng”.

Đúng là phải vào cái nơi mà được coi là “eBay của Việt Nam" này bạn mới có thể thấm thía được hết ý nghĩa của câu tục ngữ: “Tấc đất, tấc vàng”.

Các banner lập lòe Flash ẩn hiện và các mục rao vặt chi chít chữ chen chân đứng san sát nhau. Rồi logo các hãng, cái chạy dọc cái dàn hàng ngang, đan nhau chằng chịt trên từng khoảng không của trang Web. Thử nhấp chuột vào mục "Điện thoại các loại”, và sau khoảng 30 giây chờ đợi, cuối cùng “shop dế” cũng được tải xuống. Lại thêm một lần nữa rối mắt bởi lời rao ở đây cũng nhiều và nhằng nhịt không kém gì ở ngoài trang chủ.

Đến đây, chúng tôi đã hiểu vì sao shop này được xếp thứ 2 trong tổng số những shop được rao bán trên chợ “giời” này: số lượng các tin vặt của nó quá lớn và đương nhiên là kèm theo đó cũng là một lượng truy cập khổng lồ của khách đi chợ ảo. Ở đây, chưa biết “nếp tẻ” thực hư thế nào nên lẽ dĩ nhiên sự ưu ái của khách dành cho những “chú dế” nào “gáy” hay và to nhất.

Nhưng phương án này quả thực không hẳn đã là tối ưu khi chúng tôi chợt phát hiện ra… “chú dế” nào ở shop cũng có tiếng “gáy” thật hấp dẫn, không ai chịu ai, ví dụ như: “Điện thoại chính hãng mới 100% siêu rẻ”; “T500, “Nữ hoàng trang sức màu đỏ Dylan giá 750.000 đồng”; “O2x3 mới 100% hàng của Đức giá cực rẻ”, hay “Motorola V3 đen 99% rẻ nhất mạng”. Thôi thì đành nhắm mắt đưa… chuột, chúng tôi chọn đại một “chú dế” có tiếng gáy ấn tượng. “Ói! Gì thế này?”- một người trong chúng tôi kêu lên đầy ngỡ ngàng khi nội dung của lời rao được hiện ra đầy đủ: “Bán Vertu mới zin 100%, giá 2,8 T - Hiện chúng tôi chuyên cung cấp sỉ và lẻ một số loại ĐTDĐ xách tay cao cấp…” và tiếp ngay dưới đó là bảng báo giá một loạt các model của một shop ĐTDĐ tại Quận Tân Bình với những con số dài ngoằng đi kèm nhưng không quên “chua” thêm dòng chữ “chất lượng tuyệt hảo”.

Chưng hửng vì mẩu tin “treo đầu dê…”, chúng tôi quyết định kiếm một “chợ cóc” khác. Và TTVNOL (www.ttvnol.com) f_361 là điểm dừng chân tiếp theo của cuộc hành trình này. f_361 là một trong những box* sôi động và “giàu có” nhất của TTVNOL - diễn đàn tiếng Việt phi lợi nhuận dẫn đầu ở Việt Nam về lượng khách truy cập. Các thành viên VIP của box này làm giàu cho box bằng lợi nhuận được tạo ra từ chính quá trình đấu giá topic hàng tháng của mình. Điều này có nghĩa các thành viên VIP hay những cửa hàng chỉ cần đăng ký 1 cái nick ở f_361 với những thông tin, chủ đề về mặt hàng di động mà họ muốn bán khách hàng có nhu cầu sẽ tự liên lạc trực tiếp với họ.

(Ảnh: eChip Mobile)

Bên cạnh đó, các thành viên khác có thể kiếm tiền qua các giao dịch và như vậy cũng đã làm cho họ trở thành những “dân buôn” kỳ cựu nhất mạng TTVNOL. Lẽ dĩ nhiên các “dế” được trưng bày tại box này cũng có những kiểu “gáy” rất sinh động và có phần “pro” hơn so với các shop khác. “Bán điện thoại 145.000 đồng”. Tâm lý tò mò và ham của rẻ đã một lần nữa khiến chúng tôi chọn lời rao này ngay từ cái nhìn đầu tiên. Và lại thêm một lần nữa bị hụt hẫng khi mà đập vào mắt một dòng tin lớn: “Nokia N-Gage hàng công ty còn 98%: màn hình màu âm thanh nổi, MP3, MP4 bán 1,4 triệu; mua bán tại nhà, bảo hành vô tư”. Để rồi sau khi các món ngon được trưng bày ra hết chủ nhân của tin này mới tạ lỗi độc giả bằng việc “tái bút” ở dưới một dòng chữ nho nhỏ, mà lẽ ra nó đã phải là nội dung chính của tin: “Bán thêm con máy còi Samsung 2400, sóng khỏe, Pin 4 ngày; giá 145.000”. (!!!)

Một anh bạn ngồi ở cabin chat bên cạnh nhún vai giải thích một cách hóm hỉnh: “Chà, chuyện thường ngày ở phố huyện mà. Người ta không cho “dế gáy” theo cách đó chắc gì mấy người chịu thăm tin?” Anh cũng cho biết thêm: Cũng phải thông cảm vì bây giờ số lượng tin rao vặt quá nhiều, khách truy cập đi xem hàng cũng không có nhiều thời gian lang thang dạo được hết “chợ cóc”. Hầu hết họ đi xem theo kiểu “cưỡi… vũ trụ coi hoa” nên “tít” của những mẩu tin đóng vai trò rất quan trọng. Chỉ có những “dế” nào “gáy” với "tít" thật kêu hoặc giật gân mới níu được mắt khách. Biết là thế nào xem xong, khách mát tính nhất cũng phải lầm bầm rủa… thầm vì có cảm giác mình bị gạt nhưng cũng đành chịu thôi, ít nhiều thì thông tin cần bán cũng đến được với khách. Àu đó cũng là một chiêu thức tiếp thị.

Mới dạo chợ có một lúc, chưa mua gì mà quả thật những người viết bài này đã phải chóng mặt, nhức đầu vì tiếng “dế gáy”.

Chất lượng có là “ảo”?

Nghe bạn bè chỉ dẫn, anh Tùng cũng thử vào một địa chỉ rao vặt để chọn một “chú dế” rẻ như ý. Sau một hồi “ngâm cứu” hai trang tin chằng chịt các mẩu rao bán ĐTDĐ cũ lẫn mới, cuối cùng anh cũng đã chọn ra được một mẩu tin: “Nokia 6260 nắp gập, xoay, chụp hình, quay phim, nghe nhạc, xem phim, chuông có lời, màn hình màu, thẻ nhớ 128 MB. Máy rất mới, giá rẻ 2,2 triệu, có thương lượng. Liên hệ: H 091362xxxx”.

Vốn thích “chú dế” này từ khá lâu, anh lập tức liên hệ ngay với người đăng tin và cũng may mắn được cho một cái hẹn gặp tại quán café Trung Nguyên trên đường Ba Tháng Hai. Y hẹn, anh Tùng gặp được người tên H. Khi xem thử chiếc máy, anh thấy nó còn mới thật, các chức năng cơ bản như nghe, gọi và nhắn tin hoàn toàn đầy đủ. “Thấy anh cũng thích nó quá, mà tui dư máy cũng chả làm gì nên bán cho anh, chắc giá 2 triệu”- H. tỏ vẻ thông cảm trước vẻ mặt háo hức của anh Tùng. Và thế là giao dịch đã thành công.

Mua được “con dế” thông minh giá lại bình dân hết cỡ, anh Tùng nghĩ là mình đã gặp may lớn. Tuy nhiên, niềm vui của anh chẳng “tày gang’ khi sang đến ngày thứ sáu, chiếc Nokia 6260 của anh không dưng bị chết ngóm. Nhớ đến cái hẹn “bảo hành một tuần” mà H. đã nhiệt tình bảo đảm hôm mua hàng, anh liền gọi lại ngay cho H., tức thì: “Ủa, thế là sao? Con máy đó tôi dùng riết mà đâu có bị gì”. Và cuối cùng, kèm theo vài câu an ủi vẻ như rất lấy làm tiếc là một câu kết luận ráo hoảnh: “Bệnh của máy rẻ tiền là thế mà. Thôi nhé!”.

Lỡ mua rồi chẳng biết làm gì hơn, anh Tùng chỉ còn biết đem máy đến cửa hàng ở phố Hùng Vương với hi vọng nó chỉ bị hỏng một lỗi nhỏ. Kết quả của lần đi sửa máy đó thế nào thì có lẽ không cần phải bàn nhiều vì sau đó anh Tùng đã không còn sử dụng “chú dế” đó nữa: “Tôi đã bán lại cho tiệm đó luôn với giá của… linh kiện” - anh tâm sự - “Tiếc của thì cũng có, nhưng xót xa lại càng nhiều hơn khi vài hôm sau lại gặp anh H. đó vắt vẻo trên chợ giời rao bán tiếp những chiếc ĐTDĐ khác. Không biết ai sẽ là nạn nhân tiếp theo đây?”

Thực tế là anh Tùng đã vô tình ghi danh mình trong “danh sách những khách hàng xấu số” của “chợ dế ảo”. Có một sự thật hiển nhiên đến mức khá phũ phàng là hầu như không tháng nào trên các “shop dế ảo” không có những bài khiếu nại hay tố cáo về việc giao dịch trên chợ ảo. Khi thì: “anh A này bán hàng lởm”, “anh B không bảo hành đúng quy định”, có khi cả một cửa hàng cũng bị tố cáo vì ăn gian làm dối… Ìt ai ngờ rằng núp bóng đằng sau những lời rao bóng bẩy, chất lượng thực sự “của dế” có lẽ bị đẩy xuống hàng thứ yếu. Các ĐTDĐ mới được rao bán trên đây thực chất chính là hàng nhái của Trung Quốc mà không dưới một lần báo chí đã cảnh báo.

V.L một dân buôn khác tiết lộ với chúng tôi rằng: nguồn của những “chú dế” trên hầu hết là hàng cũ bị hư hỏng nặng, được đem đi “xả hàng”. Nhiều cửa hàng bán ĐTDĐ cũ đã chọn các trang rao vặt làm điểm để “tống khứ” những chiếc máy bị hư hỏng nặng vì sợ nếu bán tại cửa hàng mình khách hàng có thể lui tới bắt đền. Nhưng “sự thực là không có cách nào kiểm chứng được chất lượng và độ tin cậy của nguồn tin đăng rao vặt” - anh Tuấn, một “tay buôn” có thâm niên tại f_361 với nick tuanden, đã phải thầm công nhận - “Chỉ cần đăng ký một tài khoản ảo là bạn đã có thể đăng tin rao vặt và tiến hành giao dịch được. Khi có tranh chấp nảy sinh thì mọi việc cũng đã xảy ra rồi và dù có giải quyết như thế nào đi nữa thì thiệt hại trước mắt vẫn thuộc về khách mua hàng.”

Sau khi cay đắng nhận ra mình bị “lừa”, không ít người lại vội vã tìm cách đẩy “dế” đi cho một người khách vô tội khác. Cứ thế, một vòng lẩn quẩn khiến cho cùng một “chú dế” có thể bị “tour” đến mấy lần ở nhiều “chợ dế” khác nhau. Dễ dàng đăng ký, dễ dàng được chấp nhận tài khoản ảo và nghiễm nhiên có “đất” nên những “con buôn” "chợ ảo" này càng có nhiều cơ hội để thực hiện hành vi lừa đảo, đặc biệt là đối với những khách hàng thiếu kinh nghiệm. Nhưng không hẳn là những tranh chấp phát sinh trong quá trình mua “dế” đều chỉ từ một phía khách hàng. Cư dân của box ĐTDĐ f_361 chắc hẳn đến bây giờ vẫn còn nhớ đến vụ kiện xuyên Việt tưng bừng box dạo nọ. Một thành viên f_361 ở trong Nam gửi đơn lên diễn đàn để “kiện” một thành viên khác ở tận Hà Nội vì lý do: đã chuyển hàng thành công nhưng mãi mà không thấy tiền được hồi âm lại.

“Giang hồ quả là… hiểm ác” - đến một khách hàng kỳ cựu của “chợ dế ảo” cũng phải buột miệng than.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận việc một số cửa hàng vì không có ưu thế mặt bằng và không có điều kiện đầu tư cho các chiến dịch quảng cáo rầm rộ nên đã chọn các “chợ cóc” này để giới thiệu sản phẩm của mình. Không quá khó để nhận ra các cửa hàng này vì họ có ghi rõ ràng địa chỉ của mình cho người đọc có thể tìm đến và tiện liên lạc sau giao dịch.

“Vàng thau lẫn lộn”, nhưng chắc không ai dám thử lửa dù chỉ một lần vì mỗi lần đem thử, bao nhiêu tiền của cũng bị cháy theo?

Những chợ "dế" ảo nhìn chung cũng giải quyết được một cách khá thỏa đáng nhu cầu rao vặt của người dùng. Nhưng đứng về góc độ khách đi chợ, thì người tìm mua “dế” cũng nên tự trang bị cho mình một kiến thức nhất định về ĐTDĐ để không bị trở thành nạn nhân của các “thợ thuốc”. Còn dưới góc độ kinh doanh, thương mại điện tử, hy vọng các nhà quản lý sẽ có những chế tài cụ thể để hạn chế được tối đa những tiêu cực ảo nhưng lại gây tác hại thật.